جرایم کیفری شامل چیست و انواع جرایم کیفری

25 شهريور 1403 ساعت 20 و 29 دقیقه
جرایم کیفری شامل چیست و انواع جرایم کیفری

جرایم کیفری به رفتارها یا اقداماتی گفته می‌شود که توسط قانون جرم تلقی می‌شوند و مستوجب مجازات‌هایی مانند حبس، جریمه نقدی یا مجازات‌های دیگر هستند. این جرایم به دلیل نقض قوانین کیفری، تهدید و تجاوز به امنیت و نظم عمومی جامعه تعریف می‌شوند. حقوق کیفری، نظامی است که به بررسی این جرایم و مجازات‌های مربوط به آن‌ها می‌پردازد.

انواع جرایم کیفری را می‌توان به دسته‌های مختلف تقسیم کرد:
 

1. جرایم علیه اشخاص


  - قتل عمد و غیرعمد
   - ضرب و جرح عمدی
   - تهدید و ارعاب
   - تجاوز و سوءاستفاده جنسی


جرایم علیه اشخاص به آن دسته از جرایم گفته می‌شود که بر جان، جسم، حیثیت یا سلامت روانی و فیزیکی افراد تأثیر می‌گذارند. این جرایم، شامل رفتارهایی هستند که به‌طور مستقیم علیه فرد خاصی ارتکاب می‌یابند و هدف اصلی آن‌ها آسیب رساندن به اشخاص است. جهت اطلاع از کتاب‌های جدید دانشگاهی در این حوزه حقوقی با سایت وکیل الرعایا همراه باشید. 

 

۱. قتل (عمد، شبه‌عمد و خطای محض)

 
قتل از جمله سنگین‌ترین جرایم علیه اشخاص است که به موجب آن جان فرد گرفته می‌شود. در حقوق ایران، قتل به سه نوع تقسیم می‌شود:

- قتل عمد: ارتکاب عملی که با قصد کشتن یا علم به مرگ‌آور بودن آن باشد.
- ماده 290 قانون مجازات اسلامی: قتل عمد شامل حالاتی است که شخص عمداً عملی را انجام می‌دهد که موجب مرگ دیگری می‌شود.
 
- قتل شبه‌عمد: حالتی که شخص عملی را انجام می‌دهد که قصد کشتن ندارد، اما نتیجه‌ی عمل او مرگ فرد است.
- ماده 291 قانون مجازات اسلامی: قتل شبه‌عمد در مواردی است که قاتل قصد قتل ندارد، اما اقدام او منجر به مرگ می‌شود.
 
- قتل خطای محض: زمانی که فرد به اشتباه یا غیرعمدی باعث مرگ دیگری می‌شود.
- ماده 292 قانون مجازات اسلامی: این نوع قتل به‌طور اتفاقی و بدون قصد و پیش‌بینی رخ می‌دهد.

 جهت مشاوره حضوری و تلفنی می‌توانید با وکلا موسسه حقوق عدالت گستر والد همراه باشید. 

۲. ضرب و جرح عمدی

 
ضرب و جرح عمدی به معنای آسیب زدن به سلامت جسمی یا فیزیکی فرد دیگر است. این جرم شامل انواع آسیب‌های بدنی مانند کبودی، شکستگی، بریدگی و دیگر آسیب‌ها می‌شود.
 
- ماده 614 قانون مجازات اسلامی: اگر ضرب و جرح عمدی موجب نقص عضو، از بین رفتن یکی از حواس یا منافع بدن، یا موجب از کار افتادن قسمتی از بدن فرد شود، مجازات آن قصاص یا دیه و حبس است.

 

۳. توهین و افترا

 
توهین و افترا جرایمی هستند که به حیثیت و آبروی افراد لطمه می‌زنند. توهین به معنای اهانت به شخصیت افراد و افترا به معنای نسبت دادن نادرست جرمی به فردی دیگر است.
 
- ماده 608 قانون مجازات اسلامی: مجازات توهین به اشخاص شامل جزای نقدی یا تا 74 ضربه شلاق است.
- ماده 697 قانون مجازات اسلامی: افترا به شخص دیگر از طریق نسبت دادن جرمی که ثابت نشده، مجازات حبس از دو ماه تا دو سال یا تا 74 ضربه شلاق دارد.
 

 

۴. تهدید

 
تهدید به معنای ایجاد ترس و وحشت در فرد دیگر است. این عمل می‌تواند شامل تهدید به مرگ، جراحت یا آسیب مالی و حیثیتی باشد.
 
- ماده 669 قانون مجازات اسلامی: تهدید به قتل یا آسیب‌های بدنی، مالی و یا حیثیتی مستوجب حبس از دو ماه تا دو سال یا تا 74 ضربه شلاق است.
 

 

۵. تجاوز و سوءاستفاده جنسی

 
تجاوز به عنف و سوءاستفاده‌های جنسی از جرایم سنگین علیه اشخاص محسوب می‌شود که در آن فرد قربانی از لحاظ جسمی یا روانی مورد تعرض قرار می‌گیرد.
 
- ماده 224 قانون مجازات اسلامی: مجازات تجاوز به عنف، اعدام است و شامل مواردی می‌شود که فرد بدون رضایت قربانی، اقدام به رابطه جنسی کند.
 

 

۶. ربایش و آدم‌ربایی

 
آدم‌ربایی به معنای انتقال یا بازداشت غیرقانونی یک شخص به‌طور اجباری است.
 
- ماده 621 قانون مجازات اسلامی: اگر شخصی دیگری را به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگری برباید، مجازات او حبس از پنج تا پانزده سال است.
 

 

۷. توهین و تخریب حیثیت اجتماعی

 
توهین به معنای اهانت و بی‌احترامی به افراد است که به آبرو و حیثیت اجتماعی آنان لطمه می‌زند.
 
- ماده 608 قانون مجازات اسلامی: توهین به اشخاص حقیقی شامل مجازات شلاق یا جزای نقدی است.
 

 

۸. سقط جنین عمدی

 
سقط جنین عمدی به معنای از بین بردن جنین قبل از زایمان است. این جرم می‌تواند توسط مادر یا فرد دیگری ارتکاب یابد.
 
- ماده 622 و 623 قانون مجازات اسلامی: در صورتی که شخصی عمداً باعث سقط جنین شود، مجازات وی حبس و پرداخت دیه است.
 

جرایم علیه اشخاص شامل رفتارهایی هستند که به جان، سلامتی، حیثیت و امنیت افراد لطمه می‌زنند. این جرایم دارای مجازات‌های سنگینی هستند که در قوانین کیفری ایران، از جمله قانون مجازات اسلامی به تفصیل ذکر شده‌اند. قوانین و مواد مربوطه با هدف حمایت از حقوق فردی و اجتماعی تدوین شده‌اند تا به حفظ امنیت عمومی کمک کنند.

2. جرایم علیه اموال و مالکیت:


   - سرقت
   - کلاهبرداری
   - تخریب اموال
   - خیانت در امانت


جرایم علیه اموال و مالکیت به آن دسته از جرایم گفته می‌شود که به اموال و دارایی‌های افراد آسیب می‌زنند یا آن‌ها را از حقوق مالکیت‌شان محروم می‌کنند. این جرایم به‌طور مستقیم به مالکیت خصوصی یا عمومی لطمه وارد می‌کنند و می‌توانند از طریق تصرف، تخریب، یا انتقال غیرقانونی اموال ارتکاب یابند. هدف اصلی از این نوع جرایم، آسیب به اموال یا منافع مالی افراد است.
 

انواع جرایم علیه اموال و مالکیت

 
۱. سرقت

سرقت به معنای برداشتن و تصرف غیرقانونی مال یا دارایی دیگری بدون رضایت صاحب آن است.
 
- ماده 267 قانون مجازات اسلامی: سرقت به معنای "ربودن مال متعلق به غیر" تعریف شده است.
- ماده 268 قانون مجازات اسلامی: اگر سرقت با شرایط خاصی مانند شبانه، از منزل مسکونی و با شکستن حرز انجام شود، سرقت حدی بوده و مجازات آن قطع دست است.
- ماده 277 قانون مجازات اسلامی: سرقت تعزیری (که شرایط حد را ندارد) شامل مجازات‌های حبس، جزای نقدی و شلاق است.
 

۲. کلاهبرداری


کلاهبرداری به معنای فریب دادن افراد برای کسب منافع مالی یا اموال آن‌هاست. در این جرم، فرد مجرم از طریق ارائه اطلاعات نادرست یا فریب‌آمیز، دارایی‌های شخص دیگری را به‌دست می‌آورد.
 
- ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری: کلاهبرداری به معنای "بردن مال دیگری با توسل به وسایل متقلبانه" است و مجازات آن شامل حبس و جزای نقدی است.
 

۳. خیانت در امانت


خیانت در امانت زمانی رخ می‌دهد که فردی اموالی را که به‌عنوان امانت نزد او گذاشته شده است، به نفع خود یا دیگری به‌صورت غیرقانونی تصرف یا تلف کند.
 
- ماده 674 قانون مجازات اسلامی: خیانت در امانت به معنای "تصرف، تلف، یا مفقود کردن اموال یا اوراقی که به‌صورت امانت به شخص سپرده شده" تعریف شده است و مجازات آن شامل حبس از 6 ماه تا 3 سال است.
 

۴. تخریب اموال


تخریب اموال به معنای عمدی یا غیرعمدی وارد کردن خسارت به اموال دیگران است. این جرم می‌تواند شامل تخریب ساختمان، وسایل نقلیه یا سایر دارایی‌های مادی باشد.
 
- ماده 677 قانون مجازات اسلامی: تخریب اموال دیگران، خواه به‌صورت کامل یا جزیی، موجب مجازات حبس از 6 ماه تا 3 سال می‌شود.
 

۵. غصب


غصب به معنای تصرف یا استفاده غیرقانونی از مال یا ملک دیگری است بدون رضایت صاحب آن.
 
- ماده 308 قانون مدنی ایران: غصب به معنای "استیلا بر حق غیر" است و هرکس بدون اجازه، مال دیگری را تصرف کند، غاصب محسوب می‌شود. مجرم ملزم به بازگرداندن مال و جبران خسارت وارده است.
 

۶. جعل و استفاده از سند مجعول


جعل به معنای تغییر یا ایجاد اسناد به‌صورت غیرقانونی است به‌طوری که منجر به فریب دیگران شود.
 
- ماده 523 قانون مجازات اسلامی: جعل اسناد و استفاده از آن‌ها با هدف فریب دادن دیگران، مستوجب مجازات حبس و جزای نقدی است.
 

۷. تصرف عدوانی


تصرف عدوانی به معنای تصرف یا استفاده از ملک یا مال دیگری به‌طور غیرقانونی و بدون رضایت صاحب آن است. در این جرم، فرد بدون هیچ حقی، ملک دیگری را تصرف می‌کند.
 
- ماده 690 قانون مجازات اسلامی: هرکس ملک دیگری را به‌صورت غیرقانونی تصرف کند، مجازات حبس از یک ماه تا یک سال دارد و باید ملک را به صاحب آن بازگرداند.
 

۸. احتکار


احتکار به معنای نگهداری کالاهایی است که در شرایط خاص نیاز مردم به آن زیاد است، به‌طوری که باعث افزایش قیمت یا محرومیت افراد از آن کالاها شود.
 
- ماده 4 قانون تعزیرات حکومتی: احتکار کالاهایی مانند مواد غذایی و دارویی، جرم است و مجازات‌هایی مانند جریمه نقدی، حبس و حتی تعطیلی محل کسب برای مرتکب در نظر گرفته شده است.
 

۹. انتقال مال غیر


انتقال مال غیر به معنای فروش یا انتقال مال یا ملکی است که فرد مالک آن نیست و بدون اجازه یا اطلاع صاحب مال این اقدام را انجام می‌دهد.
 
- ماده 1 قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر: هر کس مال دیگری را بدون اجازه و اطلاع صاحب آن به‌صورت رسمی یا غیررسمی منتقل کند، مجرم شناخته شده و علاوه بر بازگرداندن مال، مجازات حبس و جزای نقدی نیز شامل حال او می‌شود.
جرایم علیه اموال و مالکیت به‌طور کلی به رفتارهایی اطلاق می‌شوند که منجر به آسیب به اموال یا حقوق مالکیت افراد می‌شوند. قانون‌گذار برای هر کدام از این جرایم مجازات‌هایی نظیر حبس، جریمه نقدی، یا رد مال تعیین کرده است تا از مالکیت و حقوق مالی اشخاص محافظت کند. این جرایم در نظام‌های حقوقی مختلف تعریف و شناسایی شده‌اند تا نظم اجتماعی و اقتصادی حفظ شود.
 

3. جرایم علیه امنیت و نظم عمومی:


   - جاسوسی
   - اقدام علیه امنیت ملی
   - شورش و آشوب
   - پول‌شویی

جرایم علیه امنیت و نظم عمومی به آن دسته از جرایم اطلاق می‌شود که باعث برهم زدن امنیت ملی، تهدید به آشوب، بی‌نظمی یا ناپایداری در جامعه می‌شوند. این نوع جرایم به ساختارهای سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی یک کشور ضربه می‌زنند و هدف آن‌ها تضعیف یا از بین بردن امنیت عمومی، ثبات اجتماعی و حاکمیت ملی است. جرایم علیه امنیت و نظم عمومی ممکن است به‌صورت فردی یا سازمان‌یافته انجام شوند و معمولاً دارای مجازات‌های سنگین و شدیدی هستند.
 
 

4. جرایم اقتصادی:


   - قاچاق کالا و ارز
   - فرار مالیاتی
   - رشوه‌خواری


جرایم اقتصادی به آن دسته از جرایم اطلاق می‌شود که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به آسیب زدن به نظام اقتصادی، تجاری یا مالی کشور منجر می‌شوند. این جرایم به‌طور معمول شامل فعالیت‌هایی هستند که باعث آسیب به اقتصاد کلان یا خرد کشور، نهادهای مالی، یا منافع مالی افراد و شرکت‌ها می‌شوند. هدف از این نوع جرایم، اغلب کسب سود غیرقانونی یا ایجاد اختلال در نظام اقتصادی است.

  

5. جرایم اخلاقی و خانوادگی:


   - زنا و روابط نامشروع
   - ترک نفقه
   - سوءرفتار با کودک یا همسر

 
این دسته‌بندی‌ها به شکلی کلی هستند و هر کدام شامل موارد متعددی می‌شود که بسته به قوانین کشورها ممکن است تغییراتی داشته باشد.
دیدگاه های کاربران
برای این خبر دیدگاهی ثبت نشده است
ارسال دیدگاه

دیدگاه شما بعد از تایید توسط مدیریت در بین دیدگاه ها نمایش داده خواهد شد

برای ثبت نظر، لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید.