هشدارهای حقوقی درباره مخاطرات بازی همستر کمبت

سید محمد مهدی غمامی، معاون حقوق شهروندی معاونت حقوقی ریاست جمهوری، اخیراً هشدارهای جدی درباره مخاطرات بازی همستر کامبت و سایر بازی‌های مشابه مطرح کرده است. به گفته او، دسترسی‌های سه‌گانه همستر، فیلترشکن‌ها و بات‌های کد مورس، ظرفیت حملات هکری به افراد و تبدیل هر کاربر به یک بزه‌دیده را فراهم می‌کنند. غمامی در ارزیابی خود از این بازی‌ها، علاوه بر اشاره به چالش‌های امنیتی و خطرات سرقت اطلاعات کاربران، تاکید دارد که فقدان شفافیت و مقررات نظارتی در حوزه رمزارزها، این بازی‌ها را به بستری مناسب برای سوءاستفاده‌های مالی تبدیل کرده است. این مقاله به بررسی این مخاطرات پرداخته و اهمیت توجه به مسائل حقوقی و امنیتی در مواجهه با بازی‌های رمزارزی مانند همستر کامبت را روشن می‌کند.
همچنین رئیس کل دادگستری استان تهران هشدار داده است که بازی "همستر کامبت" که ماهیت نامشخص و ناشناسی دارد، ممکن است به عنوان یک فرصت برای کلاهبرداری و سوءاستفاده از اطلاعات شخصی شهروندان استفاده شود. او از شهروندان خواسته است تا از ارائه اطلاعات شخصی خود و دسترسی غیرضروری به این بازی خودداری کنند. همچنین، در صورت مشاهده هرگونه مورد مشکوک، به مراجع قضایی گزارش دهند. ماهیت دقیق و اهداف و انگیزه‌های توسعه‌دهندگان این بازی هنوز مشخص نیست و احتمال سوءاستفاده از اطلاعات کاربران و کلاهبرداری وجود دارد. رئیس کل دادگستری تهران تاکید کرده است که ردیابی مالی و شناسایی اموال اولین گام در پرونده‌های جرایم اقتصادی است و اهمیت آن را برجسته کرده است.
 

کاربران بازی همستر کامبت از مخاطرات حوزه رمز ارزها در امان نیستند

غمامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، هشدار داد که کاربران بازی همستر کامبت از مخاطرات حوزه رمزارزها در امان نیستند. بازی همستر کامبت، همانند نات کوین، یک بازی رمزارزی است که در بستر پیام‌رسان تلگرام ارائه شده است. این بازی‌ها تمام مخاطرات حوزه رمزارزها را نیز به همراه دارند و از این‌ رو از رفتارهای مجرمانه مصون نیستند. غمامی تأکید کرد که این بازی‌ها می‌توانند ابزاری برای سرقت اطلاعات کاربران باشند. به‌ویژه که تلگرام فیلتر است و کاربران برای دسترسی به آن از فیلترشکن‌ها استفاده می‌کنند، که این فیلترشکن‌ها خود می‌توانند نقش سارق را ایفا کنند. همچنین، ربات‌های ضربه زننده و برنامه‌های کمکی که از سازوکار کد مورس استفاده می‌کنند، با دسترسی‌های متعدد به داده‌های شخصی، می‌توانند به‌عنوان بدافزار عمل کنند و اطلاعات را جمع‌آوری و قفل کنند. بنابراین، بات همستر مخاطرات زیادی را به همراه دارد.
 

ظرفیت حملات هکری به کاربران

غمامی با بیان اینکه دسترسی‌های سه‌گانه همستر، فیلترشکن‌ها و بات‌های کد مورس، ظرفیت حملات هکری به کاربران و تبدیل هر کاربر به یک بزه‌دیده را فراهم می‌کنند، افزود: "چالش دیگر همستر و نات کوین برای سلامت افراد به علت روش استخراج آن‌ها است، چون این بازی‌ها بر اساس ضربات مکرر انگشت روی صفحه گوشی عمل می‌کنند و سکه‌هایی عرضه می‌شود که هنوز فهرست نشده و صرفاً وعده است. مهم‌تر از همه، دفتر مرکزی تلگرام و دیتابیس آن در امارات متحده عربی قرار دارد و نه اروپا. بنابراین، این شرکت تحت قواعد اتحادیه اروپا مانند GDPR و DSA نیست و کاربران از حمایت‌های قانونی برخوردار نیستند، که این وضعیت به نفع سودجویان است." غمامی همچنین اشاره کرد که تاکنون هیچ گزارش معتبری درباره اهداف و سازندگان این بازی‌ها وجود ندارد. عدم شفافیت یکی از اصول اساسی فضای کریپتو است که نمی‌توان از کنار آن به‌سادگی عبور کرد.
 

خطرات سرمایه‌گذاری در بازی همستر کامبت

غمامی در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا رایگان بودن بازی همستر در تلگرام به معنی بی‌خطر بودن آن است، گفت: "عدم شفافیت وایت پیپر این بازی، آن را شبیه یک بدافزار معرفی می‌کند. هیچ پروژه‌ای در عمل رایگان نیست. توسعه‌دهندگان بازی ممکن است بدون اطلاع کاربر از ترافیک اینترنت یا قدرت پردازش دستگاه او برای استخراج رمزدارایی یا باج‌گیری استفاده کنند. این بازی‌ها می‌توانند کدها و دستورالعمل‌های مخفی را در دستگاه کاربران جاسازی کنند و از منابع سخت‌افزاری دستگاه برای اقدامات غیرقانونی استفاده کنند. از این جهت، این بازی‌ها تهدید جدی علیه امنیت فردی و حقوق عامه محسوب می‌شوند."
 

رمزارزها در برابر نظام بانکداری متمرکز

غمامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، هشدار داد که رمزارزها همواره در مقابل نظام بانکداری متمرکز قرار می‌گیرند. او بیان کرد که این ارزها، مانند بیت کوین، معمولاً به صورت غیرمتمرکز کنترل می‌شوند و به همین دلیل در برابر سیستم‌های بانکداری سنتی یا متمرکز مقاومت نشان می‌دهند.
 

ماهیت حقوقی رمزارزها

غمامی درباره ماهیت حقوقی رمزارزها یا رمزدارایی‌ها بیان کرد که این دارایی‌های دیجیتال به دلیل ویژگی‌های فنی و کاربردی خود می‌توانند به عنوان ارز، ابزار پرداخت، وسیله ذخیره ارزش، و حتی اوراق بهادار محسوب شوند. رمزارزها معمولاً به صورت غیرمتمرکز کنترل می‌شوند و این امر باعث می‌شود که نظارت بر آن‌ها برای دولت‌ها دشوارتر باشد.
 

چالش‌ها و جرایم در حوزه رمزارزها

اما غمامی هشدار داد که نامتمرکز بودن رمزارزها از طریق فناوری زنجیره بلوکی، نظارت و کنترل از سوی دولت‌ها را غیرممکن می‌سازد و این می‌تواند سرآغاز بسیاری از جرایم و تعرضات به حقوق مردم باشد. او اظهار کرد که جرایمی همچون فساد‌های اقتصادی، کلاهبرداری، فرار مالیاتی، پولشویی و حمایت مالی از تروریسم، از جمله اختلالاتی هستند که در این حوزه رخ می‌دهند و شناسایی، توقیف و مصادره دارایی‌ها از چالش‌های اصلی نظارت می‌باشند.
 

نظام حقوقی ایران و مدیریت رمزدارایی‌ها

غمامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، به بررسی نظام حقوقی ایران در زمینه مدیریت رمزدارایی‌ها پرداخته و اظهار کرده است که این نظام به دلایل متعدد، در این حوزه عقب مانده است. او توضیح داده که قوانین موجود بر اساس دو ملاحظه طراحی شده‌اند: اولاً، جلوگیری از سو استفاده از رمزدارایی‌ها در فعالیت‌های مجرمانه و نقض نظم عمومی و دوماً، ایجاد فرصت برای بهره‌برداری از عواید و فواید این دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری در آن‌ها.
 

فقدان تعریف و تمهیدات در زمینه رمزدارایی‌ها

به عنوان مثال، غمامی اشاره کرد که در نظام حقوقی ایران، هنوز تعریف دقیقی برای زنجیره استخراج و عرضه رمزدارایی‌ها وجود ندارد. هرچند برخی مقررات کلی مانند تبصره‌های مورد تغییر در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی و قوانین مربوط به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران وجود دارند، اما این مقررات به طور مشخص نمی‌توانند به فعالیت‌های متعدد و مختلف مرتبط با رمزدارایی‌ها پاسخ دهند.
 

جرایم و اختلالات مرتبط با رمزدارایی‌ها

غمامی همچنین به بحث درباره استفاده از رمزدارایی‌ها در فعالیت‌های مجرمانه اشاره کرد و اظهار داشت که این تصور که رمزدارایی‌ها تنها برای ارتکاب جرایم کاربرد دارند، صحیح نیست. او تأکید داشت که در برخی کشورها، نظارت شدیدی بر روی فرآیندهای تولید و عرضه رمزدارایی‌ها اعمال می‌شود به‌طوری‌که صرافی‌ها و تصفیه‌کنندگان پرداخت موظف به رعایت اصول مشخصی مانند گزارش‌دهی، ثبت نام و ثبت سوابق هستند.
 

فقدان شفافیت و نظارت مؤثر

غمامی به نقض حقوق عامه به علت فقدان شفافیت در حوزه رمزدارایی‌ها اشاره کرد و بیان کرد که عدم انتظام‌بخشی و یکپارچه‌سازی سیاست جنایی در برابر رمزارزها باعث ایجاد فرصت برای سواستفاده‌کنندگان از این فضا می‌شود. او تأکید داشت که نظارت بر این حوزه نیازمند ابزارهایی است که به‌طور موثر به نظم و قانون‌مندی در استفاده از رمزدارایی‌ها کمک کنند.
 

نظارت بر رمزدارایی‌ها در ایران

در پایان، معاون حقوق شهروندی معاونت حقوقی ریاست جمهوری تأکید کرد که با وجود غیرمتمرکز بودن فناوری بلاک‌چین، کنترل و نظارت بر این حوزه از طریق نقاط دسترسی و ارتباط با سکو‌های تبادل رمزارزی انجام می‌شود. او همچنین بیان کرد که قوانین و مقررات در کشورهای مختلف از جمله ایران، بر فرآیندهای تولید و عرضه رمزدارایی‌ها نظارت سختگیرانه‌ای دارند و صرافی‌ها و تصفیه‌کنندگان پرداخت موظف به پیروی از این مقررات هستند تا از آسیب‌های احتمالی این فضا جلوگیری کنند.
 

صیانت از شهروندان در مقابل خطرات رمزارزها: نیاز به قانونگذاری دقیق و متعادل

غمامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، در تأکید بر صیانت از حقوق شهروندان در برابر خطرات رمزارزها، به اهمیت استفاده از تجربه جهانی در قانونگذاری فناوری‌های نوپدید اشاره کرده است. او بیان کرده که قانون‌گذاری دقیق و متعادل در زمینه رمزارزها، از جمله بلاکچین و هوش‌مصنوعی، اساسی‌ترین گام برای حفظ حقوق شهروندان محسوب می‌شود.
 

اقدامات موثر در قانونگذاری برای صیانت از شهروندان

غمامی به برخی از اقدامات موثر در قانونگذاری برای مدیریت رمزارزها اشاره کرده است:

1. تعیین متولی تنظیم‌گری: تعیین یک ارگان مسئول برای تنظیم و نظارت مستمر بر این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است. این مرجع باید به طور کامل مسئولیت‌های خود را در تعیین مقررات و اجرای قوانین مربوط به رمزارزها داشته باشد.

2. سازوکار مجوزدهی تاییدمحور: تعریف یک سیستم مجوزدهی که به تایید صحت فعالیت‌های مرتبط با رمزارزها بپردازد، از اهمیت بسزایی برخوردار است تا فعالیت‌های نامناسب کاهش یابد.

3. نظارت‌های امنیت سایبری: برای جلوگیری از نقض امنیت داده‌ها و حقوق افراد، نظارت‌های فعال در زمینه امنیت سایبری باید به‌طور دقیق اجرا شود.

4. حسابداری و حسابرسی از سکو‌ها: اطمینان از اعتبار و شفافیت عملکرد سکو‌های رمزارزی از طریق حسابداری منظم و حسابرسی دقیق از اهمیت بالایی برخوردار است.

5. تعریف الزامات پوشش بیمه و مدیریت ریسک: تدابیر برای مقابله با ریسک‌های مختلف، از جمله تعریف الزامات بیمه و استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک، اساسی است.

6. آموزش‌های عمومی و تخصصی: آموزش افراد درباره استفاده صحیح از رمزارزها و مخاطرات مرتبط با آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

7. جرم‌انگاری رفتارهای مخاطره‌آمیز: تعیین جرم و مجازات برای رفتارهایی که امنیت داده‌ها و حقوق اشخاص را به خطر می‌اندازند، از جمله اقدامات ضروری است.
   
   جهت مشاوره حقوقی در حوزه مالیات، حقوقی و کیفری، خانوده و ... با سایت تخصصی موسسه حقوقی عدالت گستر والد در ارتباط بوده و با وکلای حرفه‌ای ما در ارتباط باشید.
    

نتیجه‌گیری

با توجه به نقد اینکه عدم وجود قوانین دقیق و متعادل در قانون‌گذاری مرتبط با رمزارزها می‌تواند به مخاطرات بزرگی برای شهروندان منجر شود، اقدامات فوق الذکر لازم است تا به تأمین امنیت و صیانت از حقوق شهروندان در این حوزه پرداخته شود.


نویسنده: محدثه خلیلیان